Przez szeregi Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie (PSZ) przewinęło się w latach 1939-1945 około 300 tyś. żołnierzy. Było to, jak na ówczesne warunki, wojsko nowoczesne. W ich składzie pod koniec wojny znajdowały się jednostki piechoty, broni pancernej, artylerii, spadochronowe, lotnictwo i marynarka wojenna.
Cmentarze, kwatery i mogiły żołnierzy PSZ na Zachodzie poległych w II wojnie światowej znajdują się głównie w rejonach toczonych walk oraz w miejscach formowania i szkolenia. Zidentyfikowano stosunkowo duży procent pochowanych żołnierzy wojsk lądowych oraz mniejszy lotnictwa i marynarki wojennej. Z poległych żołnierzy PSZ znanych z nazwiska jest blisko 15 tyś., w tym 10 tyś. ma znane miejsce pochowania, niespełna 5 tyś. nieznane.
Z poległych żołnierzy PSZ na Zachodzie znanych z nazwiska według jednostek największe straty poniósł
2 Korpus Polski około 3.200 żołnierzy, 1 Dywizja Pancerna – 1.400, zginęło 1.800 żołnierzy lotnictwa i ponad 400 marynarzy.
Najwięcej żołnierzy zidentyfikowanych spoczywa w Europie, bo ponad 8 tyś. Największe cmentarze samodzielne znajdują się we Włoszech (Bolonia -1414, Loreto – 1072, Monte Cassino – 1044, Casamassima - 424 żołnierzy) leżą w nich głównie polegli żołnierze 2 Korpusu Polskiego. Cmentarze, na których w większości spoczywają żołnierze 1 Dywizji Pancernej znajdują się we Francji – Langannerie (561 pochowanych), w Belgii w Lommel (239) i Holandii w Bredze (145). Ponadto w Wielkiej Brytani w Newark jest cmentarz, na którym spoczywają lotnicy polscy (391), a w Iranie w Pahlevi (179) spoczywają żołnierze zmarli w Armii Polskiej na Wschodzie.
Mieszkańcy Ziemi Pleszewskiej walczyli i ginęli praktycznie we wszystkich najważniejszych i najbardziej znanych jednostkach PSZ. W ramach 2 Korpusu Polskiego pod dowództwem gen. Władysława Andersa walczyli m.in. pod Monte Cassino (zginął tam sierżant Michał Strzyżyński 13.05.1944 r.), Ankoną i Bolonią. Pod dowództwem gen. Stanisława Maczka walczyli w 1 Dywizji Pancernej, która weszła do bitwy normandzkiej 8 sierpnia 1944 roku. W pierwszych dniach walk zginęli: kapral Michał Kościański (9.08.1944 r.) i plutonowy podchorąży Józef Sikora (14.08.1944 r.). Walczyli również w Polskich Siłach Powietrznych, jak i w Polskiej Marynarce Wojennej. Starszy marynarz Leon Synoracki zginął 8 października 1943 roku, kiedy to niszczyciel ORP „Orkan” został storpedowany w pobliżu Grenlandii przez niemiecki okręt podwodny U-378. Należy dodać, że była to największa jednorazowa strata poniesiona przez naszą flotę w latach II wojny światowej, gdzie w płomieniach lub po zatonięciu w lodowatej wodzie poniosło śmierć około 200 marynarzy, w tym 178 Polaków.
autor: Michał Kaczmarek
