Dzień Zwycięstwa to święto, obchodzone w wielu krajach Europy. Utworzone zostało na pamiątkę zakończenia II wojny światowej - wywołanej przez Niemcy. Dawniej znane jako Narodowe Święto Zwycięstwa i Wolności ustanowione w Polsce dekretem z 8 maja 1945 r. - zatwierdzonym przez Krajową Radę Narodową - obchodzone było 9 maja. Obecnie, zgodnie z ustawą z 2015 r. Narodowy Dzień Zwycięstwa świętujemy każdego roku - 8 maja. Z kolei 9 maja to dla nas Dzień Europy.
Zakończenie II wojny światowej w Pleszewie
W tym roku w czwartek, 8 maja, świętujemy 80. rocznicę zakończenia II wojny światowej. Warto zaznaczyć, że w Pleszewie działania wojenne zakończyły się kilka miesięcy wcześniej - Pleszew był "wyzwalany" przez Armię Czerwoną 24 stycznia 1945 roku.Do Pleszewa wkroczyły tego dnia oddziały radzieckiej 33. Armii gen. płk. Wieczesława Cwietajewa i 7 Korpusu Kawalerii gen. lejt. Michała Konstantinowa, które wchodziły w skład I Frontu Białoruskiego. Nie mogąc powstrzymać natarcia Niemcy zaczęli wycofywać się w stronę ulicy Ogrodowej w Pleszewie i dalej polami w kierunku zachodnim.
Warto zaznaczyć, że w walkach o wyzwolenie Pleszewa spod niemeickiej okupacji wziął również udział miejscowy oddział Armii Krajowej, dowodzony przez por. Franciszka Łaniewskiego ps. „Grzegorz”. Z terenu nieistniejącej już dziś gorzelni na Maliniu AK-owcy prowadzili ogień do wycofujących się Niemców. Po zakończeniu walk oddział przemaszerował na rynek i na ratuszu zawiesił biało-czerwoną flagę.
Koniec II wojny światowej we wspomnieniach pleszewian
Na naszych łamach przez minione lata opisywaliśmy losy pleszewian, którzy przeżyli tamte straszne czasy. Jak wspominali zakończenie II wojny światowej?Pani Janina Lenarczyk z Pleszewa podczas wojny była wysiedlona do Niemiec. Tak wspominała na naszych łamach ostatnie miesiące wojny w roku 1945:
- Widziałam, jak następuje kapitulacja. Składano broń niczym mendle na żniwach. Nasz bauer - gdy zobaczył, że wkraczają żołnierze alianccy - powiesił się na maszcie. Do Polski wracaliśmy tygodniami. Po drodze Amerykanie i Francuzi dawali nam nawet czekoladki. Gorzej było, gdy przechodziliśmy przez strefę rosyjską. Tam nie było co jeść. A Ruscy tak nam pomagali w załadunku do pociągów, że jeden pakunek do niego, drugi pod peron. Na rękach mieli po kilka zegarków, jeździli na rowerach bez opon - jedynie na metalowych obwolutach - wspominała.
Pan Jan Jankowski z Lenartowic mówił nam z kolei o biedzie.
- Gdy wróciliśmy w 1945 roku na nasze ziemie z powrotem po wysiedleniu - wszystko było już wyszabrowane. Trzeba było dorabiać się właściwie od początku - opisywał Jan Jankowski na łamach "Życia Pleszewa"
Śp. Edward Horoszkiewicz opowiadał w wielkim tekście na łamach "Życia Pleszewa" - o uczuciu niepewności w pierwszych latach po wojnie.
- Tuż po wojnie urzędy repatriacyjne zaczęły proponować różne miejsca do osiedlenia. Pamiętam, że matka bardzo nie chciała jechać na tzw. Ziemie Odzyskane, bała się, że znów napadną Niemcy. Ostatecznie trafiliśmy więc do Wielkopolski, która później stała się moją drugą, po Wołyniu, ojczyzną… - opowiadał nam.
Franciszek Garbaczyk z Kowalewa w swoich wspomnieniach również mówił o burzliwym czasie po wojnie.
- Rosjanie przychodzili sprawdzać, czy mieszkańcy nie mają jakichś konszachtów z partyzantką. Ojca też raz prowadzili pod karabinem, żeby sprawdzić nasz strych - opowiadał nam w roku 2018 Franciszek Garbarczyk.
A potem była wielka bieda...
Daniel Rossa z Pleszewa tak mówił nam o ostatnich dniach II wojny światowej:
Front zbliżał się coraz szybciej. Pamiętam jak oficer niemiecki - gdy zbliżali się Rosjanie - stanął samochodem terenowym, poprzebijał wszystkie koła, a następnie wyciągnął pistolet i strzelił sobie w głowę. Po wejściu wojsk sowieckich młode rosyjskie więźniarki poprzebierały się w koszule nocne ze wstążkami i radośnie zaczęły tańczyć i śpiewać. Były chude i żółte jak cytryna i śpiewały, że są wolne. Niemieckie rodziny zaczęły z kolei w popłochu uciekać. Nasz ojciec postanowił wracać z nami do domu piechotą. Powrót był bardzo ciężki. Początkowo szliśmy pieszo, później udało się zdobyć kulawego konia porzuconego przez Rosjan. Raz z lasu wyszło dwóch żołnierzy rosyjskich, którzy zaczęli ciągnąć nas siłą. Krzyczeliśmy wówczas bardzo głośno przerażeni, że za chwilę zginiemy. Wyjechał wtedy motorem jakiś dowódca i nasi oprawcy uciekli. I tak cudem uniknęliśmy śmierci. Cała droga usłana była trupami. Pamiętam to - po lewej stronie była piękna zielona trawa i słońce, a po prawej - w rowie - pełno trupów. A nad nimi roje much. Legnicę przejechaliśmy nie spotykając śladu żywego człowieka. Tylko trupy i jeden kot. W końcu udało się dotrzeć do jednej ze stacji kolejowych, pociąg zabrał nas do Pleszewa. Na stacji w Kowalewie stał Czerwony Krzyż, który częstował nas zupą. Gdy dotarliśmy już do Kurcewa zobaczyliśmy ogrom zniszczeń. W domu nie było okien i drzwi, nocowaliśmy na kilku snopkach słomy. A potem? A potem była wielka bieda… - opowidał Daniel Rossa.
Komentarze (0)