Linia kolejowa na trasie Krotoszyn – Dobrzyca - Pleszew - Broniszewice - to dziś już niestety przeszłość.
Jeszcze nie tak zamierzchła, ponieważ ostatni pociąg do Broniszewic odjechał w latach 70. minionego wieku, jednak faktem jest, że trasa kolejowa, która łączyła dwa powiaty: krotoszyński i pleszewski (w tym trzy nasze gminy) - dziś jest już tylko historią. Jakie były jej początki?
Pleszew. Historia kolei wąskotorowej
Wszystko zaczęło się na początku lat 70. XIX wieku - gdy powstały plany przebiegu trasy kolei z Poznania do Kluczborka. Początkowo linia miała przebiegać z Poznania przez Środę Wlkp., Nowe Miasto, Jarocin, Pleszew, Ostrów Wlkp. jednak w związku z sprzeciwami ówczesnych właścicieli ziemskich: najpierw Hermana Kennemanna, właściciela dóbr nowomiejskich, jednego z największych posiadaczy ziemskich w Wielkopolsce oraz "naszego" Juliusa von Jouanna, właściciela dóbr pleszewskich, dworce kolejowe ostatecznie nie powstały w Pleszewie i Nowym Mieście, ale w Kowalewie i Chociczy.Fatalny błąd został zrozumiany dopiero po czasie - w latach 90. XIX wieku władze ziem krotoszyńskich i pleszewskich podjęły działania o połączenie kolejowe, które łączyłoby obydwa miasta.
Jak opisywał Stanisław Szurek w Roczniku Pleszewskim 2016, ówcześni przedsiębiorcy i mieszkańcy Pleszewa zaczęli pisać petycje do landrata (starosty) powiatu pleszewskiego w celu zbudowania linii kolejowej do Pleszewa. Podobne postulaty kierowali mieszkańcy Dobrzycy do landrata powiatu krotoszyńskiego (w tym czasie, jak i w okresie międzywojennym, Dobrzyca administracyjnie wchodziła w skład powiatu krotoszyńskiego).
Ostatecznie, po wyrażeniu wstępnej zgody przez Naczelnego Prezesa Prowincji Poznańskiej (Wojewody) i w porozumieniu z Ministerstwem Komunikacji i Skarbu Państwa utworzono w 1896 r. specjalną komisję, pod której kierunkiem opracowany został projekt oraz harmonogram prac, które zaplanowano aż do roku 1903.
Budowę kolei wąskotorowej realizowano w trzech etapach
Budowa kolei rozpoczęła się w roku 1898 i przebiegała w trzech etapach.Całość prac zakończyła się w roku 1903, jednak pierwsze pociągi kursowały już wcześniej - w lipcu 1900 roku oddano do użytku odcinek Dobrzyca-Kowalew - a 20 września 1900 roku wyjechał pierwszy pociąg na tej trasie. W tym samym roku powstała Krotoszyńsko – Pleszewska Kolei Powiatowa.
Kolej rozwijała się prężnie przez kolejne lata, także podczas I i II wojny światowej. W 1930 roku zakupiono m.in. pierwsze autobusy dowożące pasażerów z Pleszewa do Kowalewa, tak aby każdy pociąg na trasie Ostrów – Poznań, zatrzymujący się w Kowalewie, miał zapewniony dojazd.
Likwidacja powiatu pleszewskiego (udziały przejął powiat jarociński) w roku 1932 nie wpłynęła negatywnie na dalszy rozwój kolei w Pleszewie.
W roku 1932 zmieniono nazwę - na Krotoszyńską Kolej Powiatową.
- W roku 1935 zwiększono kursowanie na trasie Pleszew Miasto – Krotoszyn do 5 par pociągów na dobę. W tym samym roku zbudowano we własnym warsztacie w Pleszewie pierwszy wagon motorowy wąskotorowy do obsługi pasażerskiej. W roku 1939 kolej powiatu krotoszyńskiego i jarocińskiego dysponowała 10 autobusami - można przeczytać w publikacji autorstwa Stanisława Szurka.
Były plany rozbudowy kolei wąskotorowej
Jak dodaje on w swojej publikacji, po zajęciu Pleszewa przez okupanta niemieckiego powiatowa kolej została przemianowana na „Krotoschin – Pleschen – Eisenbahn” i organizacyjnie podporządkowana Dyrekcji Kolei w Poznaniu.Podczas okupacji niemieckiej w latach 40. minionego wieku - siłami jeńców z obozu w Łaszewie zbudowano nawet kolejny odcinek trasy - z Pleszewa do Broniszewic, który oddano do użytku w roku 1945.
Po II wojnie światowej przywrócono dawną nazwę kolei tj.: „Kolej Powiatowa Krotoszyn – Pleszew z/s w Pleszewie”.
Kolej rozwijała się, ba, po wojnie pojawił się nawet pomysł przedłużenia linii z Broniszewic do Chocza, jednak ostatecznie skończyło się tylko na planach.
W roku 1949 kolej została przejęta przez PKP - linia została nazwana Krotoszyńską Koleją Dojazdową.
Szczyt i upadek kolei wąskotorowej
Powolna likwidacja linii rozpoczęła się w końcówce lat 70. minionego wieku.
Szczytowe zatrudnienie pracowników - w roku 1972 - wynosiło 135 osób.
Tak w roku 1972 - wyglądał przebieg kolei wąskotorowej:
- Broniszewice
- Pacanowice
- Lenartowice
- Pleszew Wschód
- Pleszew Miasto
- Pleszew Wąskotorowy
- Fabianów
- Lutynia
- Dobrzyca
- Izbiczno
- Koźminiec
- Wyki
- Nowa Wieś
- Maciejew
- Rozdrażew
- Dzielice
- Henryków
- Brzoza
- Nowy Folwark
- Stary Krotoszyn
- Krotoszyn Wąskotorowy.
W latach kolejnych, niestety - spadało zainteresowanie i zatrudnienie na kolei...
W 1976 roku zlikwidowano połączenie do Broniszewic, 10 lat później zlikwidowano połączenie do Krotoszyna.
Ostatecznie w roku 2001 miał miejsce ostatni kurs pod szyldem PKP.
Kolej wąskotorowa przetrwała jednak w Mieście i Gminie Pleszew. W roku 2006 na odcinku Kowalew - Pleszew została uruchomiona przez Stowarzyszenie Kolejowych Przewozów Lokalnych w Kaliszu.
Dziś możemy korzystać także z wakacyjnych wycieczek na trasie Kowalew-Pleszew, a w - na razie jeszcze nieokreślonych konkretnym terminem - planach, jest stworzenie Muzeum kolei wąskotorowej.
Oto pełny przebieg linii Krotoszyn-Dobrzyca-Pleszew-Broniszewice (Linia Krotoszyn Wąskotorowy – Broniszewice) - wraz z czynnymi dziś przystankami: Pleszew Wąskotorowy, Pleszew Plac Zabaw, Pleszew przy Kauflandzie oraz Pleszew Miasto).
- Krotoszyn Wąskotorowy
- Krotoszyn Stary
- Nowy Folwark
- Brzoza Wąskotorowa
- Henryków Wielkopolski
- Dzielice
- Rozdrażew
- Maciejew
- Nowa Wieś Krotoszyńska
- Wyki
- Koźminiec
- Izbiczno
- Dobrzyca
- Lutynia
- Fabianów
- Pleszew Wąskotorowy
- Pleszew Plac Zabaw
- Pleszew przy Kauflandzie
- Pleszew Miasto
- Pleszew Wschód
- Lenartowice
- Pacanowice
- Broniszewice
ZOBACZ WIDEO:
CZYTAJ TAKŻE: Dlaczego Pleszew nie ma dworca, czyli historia pleszewskiej kolei wąskotorowej [WIDEO]
Komentarze (0)
Wysyłając komentarz akceptujesz regulamin serwisu. Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o ochronie danych osobowych, podanie danych jest dobrowolne, Użytkownikowi przysługuje prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania. Jak to zrobić dowiesz się w zakładce polityka prywatności.