Dziś – 4 lutego – przypada setna rocznica urodzin Jana Kempińskiego ps. „Błysk” – żołnierza niezłomnego, który walczył na naszym terenie o wolną Polskę. Z tej okazji prezentujemy jego sylwetkę.
Jan Kempiński - pseudonim „Błysk”
Jan Kempiński - pseudonim „Błysk” - urodził się 4 lutego 1921 r. w Jaskółkach pod Ostrowem Wielkopolskim. Jak przywołują historycy - w konspiracji znalazł się już w roku 1939 r. W 1940 r. został wywieziony na roboty przymusowe do niemieckiej III Rzeszy. Z kolei trzy lata później doszło do brawurowej ucieczki - w 1943 r.Jan Kempiński został aresztowany przez gestapo za działalność sabotażową. Miał zostać wywieziony do obozu koncentracyjnego w Dachau, jednak udało mu się uciec z transportu, a następnie trafił do województwa kieleckiego. To właśnie tam wstępuje w szeregi Armii Krajowej i pod zmienionym nazwiskiem - Jan Nowak - walczy z Niemcami na terenie Gór Świętokrzyskich oraz Lubelszczyzny. I to właśnie wtedy przybiera swój pseudonim - „Błysk”.
reklama
Jan Kempiński - pseudonim „Błysk”. Walka z okupantem
Jak opisują historycy, po zajęciu tych terenów przez Armię Czerwoną w lipcu 1944 r. wstępuje do Milicji Obywatelskiej MO w Lublinie.
- Po dwutygodniowej służbie porzuca jej szeregi i rozpoczyna walkę z nowym komunistycznym okupantem. Wstępuje do oddziału Pogotowia Akcji Specjalnej NSZ Mieczysława Pazderskiego „Szarego” i walczy w jego szeregach aż do jego rozbicia przez Sowietów i KBW – opisuje Tomasz Cieślak w swoim tekście pt. „Kpt. Jan Kempiński „Błysk” – legenda wielkopolskiego podziemia niepodległościowego".
reklama
Szeroko o „Błysku” pisał również Maciej Grzesiński w swojej publikacji pt. „Działalność II Konspiracji Niepodległościowej na Ziemi Pleszewskiej”. Jak zaznaczają historycy, główna działalność Jana Kempińskiego na naszych ziemiach skupia się na roku 1945.
- W czerwcu 1945 r. Kempiński wraz z kilkoma partyzantami został przeniesiony na teren województwa poznańskiego. Oddział, którego dowództwo objął por. Jan Kempiński ps. „Błysk”, podporządkowany został WSGO „Warta” Inspektoratowi w Ostrowie, dowódcą którego był Stafan Baranowski ps. „Małek”, „Mieczysław” Oddział dowodzony przez „Błyska” liczył w sierpniu 1945 r. około 60 ludzi W skład oddziału wchodziły m.in. pluton egzekucyjny dowodzony przez NN ps. „Ali” oraz pluton operacyjny dowodzony przez Czesława Rudkę (Rudaka), ps „Gałązka”. Oddziałowi „Błyska” podporządkowanych było 9 placówek terenowych: 6 na terenie powiatu ostrowskiego oraz 3 na terenie dzisiejszego powiatu pleszewskiego (Dobrzyca, Bronów, Jedlec). Oddział „Błyska” wyposażony był w kilka ciężarówek, co umożliwiało szybkie przemieszczanie się w terenie – opisuje w swojej publikacji pt. „Działalność II Konspiracji Niepodległościowej na Ziemi Pleszewskiej” Maciej Grzesiński.
reklama
Jan Kempiński ps. „Błysk” i NN ps. „Ali”. (fot. w publikacji Macieja Grzesińskiego pt. „Działalność II Konspiracji Niepodległościowej na Ziemi Pleszewskiej”).
Jan Kempiński - pseudonim „Błysk”. Ataki na posterunki MO
Historyk zwraca także uwagę, że oddział „Błyska” był największym oddziałem partyzanckim na terenie Wielkopolski. Żołnierze oddziału wywodzili się z szeregów Armii Krajowej lub Narodowych Sił Zbrojnych, często byli to również dezerterzy z ludowego Wojska Polskiego. W szeregi oddziałów partyzanckich w Wielkopolsce wchodzili także partyzanci z innych rejonów Polski zwłaszcza z Lubelszczyzny i Kielecczyzny, którzy uciekali przed prześladowaniami ubeckimi.reklama
- Oddział „Błyska” stosował nietypowe metody walki, których na terenie Wielkopolski nie spotykano wcześniej. Były to ataki na posterunki MO, na więzienia ubeckie oraz likwidację działaczy komunistycznych. Na podstawie dokumentów, trudno jednoznacznie odpowiedzieć, czy por. Jan Kempiński „Błysk” prowadził te akcje samoczynnie, czy otrzymywał rozkazy z góry. Protokoły z przesłuchań dowódcy WSGO „Warta” Andrzeja Rzewuskiego „Hańczy” ukazują, że „Błysk” podjął akcje bez zgody dowództwa. Jednak trudno ustalić czy zeznania, które zdobywano różnymi metodami, obrazują stan faktyczny – czytamy w publikacji Macieja Grzesińskiego.
Jan Kempiński - pseudonim „Błysk”. Akcja w Koźmińcu
Jedną z akcji oddziału „Błyska” na naszym terenie było rozbicie posterunku MO w Koźmińcu. W jej trakcie rannych zostało dwóch partyzantów z oddziału „Błyska”. W odwecie za to zastępcę komendanta MO Józefa Majchrzaka rozstrzelano. Następnego dnia zwiększono liczbę milicjantów na posterunku do szesnastu 10.
Jan Kempiński - pseudonim „Błysk”. Akcja w Dobrzycy
25 września 1945 r. oddział „Błyska” zaatakował siedzibę UB w Dobrzycy.
- Pierwszą akcję bojową oddział przeprowadził w Dobrzycy 25 września 1945 r. opanowując posterunek MO, pocztę i gorzelnię. - Akcję tą podjęto w celu ujęcia szefa miejscowego UB Aleksandra Frączaka. Nie udało się ująć Frączaka, ale następnego dnia po ataku opuścił on Dobrzycę – opisuje Maciej Grzesiński.
Z kolei w nocy z 6 na 7 października 1945 r. doszło do kolejnej akcji na naszym terenie.
Jan Kempiński - pseudonim „Błysk”. Akcja w Krzywosądowie
- W Krzywosądowie żołnierze „Błyska” zatrzymali samochód z trzema działaczami PPR z Ostrowa Wlkp., których po przesłuchaniu rozstrzelano w okolicach leśniczówki w Korytach. Dnia 9 października 1945 r. oddział „Błyska” przeprowadził akcję w Sulmierzycach, zajmując budynek UB i posterunek MO oraz w Odolanowie opanowując placówkę MO i pocztę – czytamy w publikacji Tomasza Cieślaka.
To nie wszystko.
- W nocy z 10/11 października 1945 r. oddział „Błyska” zaatakował więzienie w Koźminie, z którego po trzygodzinnej walce udało się odbić część więźniów. 16 października 1945 r. w miejscowości Kolonia Kościelec doszło do starcia oddziału „Błyska” z Grupą Operacyjną KBW – UB. W jej wyniku „Błysk” stracił jednego zabitego i dwóch rannych, a grupa operacyjna straciła 4 ludzi 14. 18 października oddział „Błyska” zlikwidował burmistrza Raszkowa, Czesława Kolendę, za udzielanie pomocy organom bezpieczeństwa – opisuje z kolei Maciej Grzesiński.
CZYTAJ TAKŻE: Fabianów. Wspomnienia uczestnika wojny polsko-bolszewickiej. "Z niewoli nikt nie wychodził żywy"
Jan Kempiński - pseudonim „Błysk”. Akcje propagandowe
Jak zaznaczają historycy, Jan Kempiński ps. „Błysk” poza akcjami zbrojnymi prowadził również działalność propagandową wydając odezwy m.in. takie jak ta:
- Szajka zdrajców Narodu Polskiego w podstępny sposób objęła władzę, by wysługiwać się obcym interesom. Abu utrzymać się przy władzy nie przebierają w żadnych środkach. (…) Z życia publicznego usuwają najlepszych synów ojczyzny, najwybitniejszych uczonych i fachowców, (…) ludzi cieszących się zaufaniem całego narodu (…) i umieszczają ich w obozach, pozostałych po hitlerowcach, bo tacy Polacy im w ich niecnej pracy przeszkadzają. Polacy! AK prowadzi otwartą walkę przeciwko marksistowskim zdrajcom Polski, oddającym Kraj nasz i Naród na łup czerwonej międzynarodówki, zaprowadzającym biedę i niewolnictwo, bezwład i bezprawie. AK walczy przeciwko dzisiejszemu PUBP, szkolonemu przez żydokomunę i przeciwko tym wszystkim, którzy pozostają na usługach zdrajców Narodu i Państwa Polskiego. AK tępi z całą bezwzględnością bandy, które dla osobistych korzyści, podszywając się pod nasz znak, popełniają nadużycia. (…) – cytuje Maciej Grzesiński.
Jan Kempiński - pseudonim „Błysk”. Zasadzka na oddział
Działalność oddziału „Błyska” oraz wyroki na działaczach UB i PPR zaalarmowały władze komunistyczne, które zorganizowały grupę operacyjną mającą na celu likwidację oddziału „Błyska”.
- 22 października 1945 r. oddział „Błyska” opanował Odolanów. Partyzanci zdobyli wówczas Komunalną Kasę Oszczędności i mleczarnię. Wyjeżdżając z miasta żołnierze „Błyska” natknęli się na oddziały wojska. Wywiązała się walka w wyniku, której oddział został rozbity. Stracił wszystkie ciężarówki, broń maszynową, działko, masło i wszystkie pieniądze. Ponadto śmierć w walce poniosło 24 partyzantów 16. Z okrążenia udało się wydostać nielicznym partyzantom w tym m.in. Janowi Kempińskiemu „Błyskowi” oraz NN ps. „Alli”. Po akcji pod Odolanowem Jan Kempiński udzielił urlopów swoim ocalałym żołnierzom, a sam wyjechał na Ziemie Zachodnie 17. Poległych pod Odolanowem żołnierzy władze nakazały pochować na niepoświęconej ziemi. Jednak okoliczna ludność pochowała ich na cmentarzu oraz wystawiła tablicę z napisem „Mogiła nieznanych z nazwisk bohaterów AK oddziału „Błyska”, odznaczonych Krzyżem Virtuti Militari, poległych dnia 23 X 1945 w walce z wrogami wewnętrznymi o wolną i niepodległą Polskę – czytamy w publikacji Działalność II Konspiracji Niepodległościowej na Ziemi Pleszewskiej” Macieja Grzesińskiego.
Jan Kempiński - pseudonim „Błysk”. Zatrzymanie i rozstrzelanie
Kpt. Jan Kempiński „Błysk” został zatrzymany 17 grudnia 1945 r. w Poznaniu przez funkcjonariuszy MO i po wstępnym przesłuchaniu przekazany UB.
- Zatrzymał go jeden z funkcjonariuszy MO z Poznania, którego wypuścił 10 października w Kuczkowie… Od 29 kwietnia 1946 r. w świetlicy Komendy Wojewódzkiej MO w Poznaniu toczył się proces pokazowy przeciwko „Błyskowi” i jego 21 towarzyszom. Dnia 4 maja 1946 r. komunistyczny Wojskowy Sąd Rejonowy w Poznaniu skazał Jana Kempińskiego na karę śmierci, utratę praw publicznych na zawsze oraz przepadek całego mienia. Jan Kempiński został rozstrzelany 21 czerwca 1946 r. o godzinie 12.00 w Poznaniu. Egzekucję wykonał funkcjonariusz UB z Poznania Jan Młynarek, kat wielkopolskiego podziemia niepodległościowego. Dnia 22 września 1992 r. Sąd Wojewódzki w Poznaniu unieważnił wyrok z 4 maja 1946 r., stwierdzając, że Jan Kempiński działał na rzecz Niepodległego Bytu Państwa Polskiego – czytamy w publikacji Tomasza Cieślaka.
Moment odczytania wyroku przed WSR w Poznaniu przeciwko por. Janowi Kempińskiemu ps. „Błysk” i żołnierzom jego oddziału (fot. w publikacji Macieja Grzesińskiego pt. „Działalność II Konspiracji Niepodległościowej na Ziemi Pleszewskiej”).
Komentarze (0)
Wysyłając komentarz akceptujesz regulamin serwisu. Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o ochronie danych osobowych, podanie danych jest dobrowolne, Użytkownikowi przysługuje prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania. Jak to zrobić dowiesz się w zakładce polityka prywatności.